Categoriearchief: Bijzonderheden

DE ANDER. Columnwedstrijd Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen en Teylers Museum, nov.2024

DE ANDER, column ingezonden door Carla Oldenburger.

Simon Maris. Part. Collectie, Amsterdam

Rosa kijkt vanuit haar omlijsting mij ongelovig en onderzoekend aan, zich afvragend of ik de onbekende, De Ander ben, die haar verleden wil aanvechten. Ze is treffend geschilderd door Simon Maris. Haar portret is wat gehavend, dat is helder, maar ja Simon is ook wel liederlijk met haar omgesprongen. Waarom zo vraagt Rosa zich af, zou zij haar afkomst verloochenen, haar is altijd verteld dat ze een Indisch meisje is en nu opeens heeft een deskundige onderzoek gedaan naar de expressie van haar gelaat en is ze misschien wel een Roma-meisje geworden. Wat is er gebeurd?

Rosa had lang geleden de bekende schilderijenroute afgelegd van schildersezel, via kunstgalerie naar zolder van bewaring. Tenslotte belandde zij in het stamcafé van Simon, Café-Bodega ‘Le Jardin’ in Amsterdam, om de opgelopen schuld van de schilder te vereffenen. Simon had haar versjacherd aan de kroegbaas, die haar op zijn beurt zonder aanziens des persoons in het café had opgehangen. Daar was Rosa ontdekt door De Ander, een flamboyante museumdirecteur van het Rijks, een idealist die er alles voor over had om Kunst voor arm en rijk, voor wit en zwart, werkelijk voor iedereen begrijpelijk en toegankelijk te maken. Zijn plan noemde hij Inclusie.

Met die intentie werd Rosa door De Ander van de muur gehaald. Hij zou haar ophangen in zijn museum naast Isabella, een ander portret van een donker getint meisje van Simon Maris. De kroegbaas schrok ervan, niet omdat zijn schilderij nu zomaar aan De Ander verkwanseld werd, maar omdat hij van Rosa was gaan houden en het hem niet kon schelen of zij nu een Indisch of een Oosters typetje of een Roma-meisje was. Hoe kwam men eigenlijk aan die conclusie van Roma-meisje? 

Omdat Simon zelf had verteld dat hij een Roma-familie had geportretteerd die schipbreuk had geleden voor IJmuiden en hij voor die mensen onderdak had geregeld. Dus Rosa moest wel een Roma-meisje zijn. De kroegbaas wist het schilderij gelukkig tot de dag van vandaag te behouden. In zijn kroeg was tenslotte ook iedereen welkom om naar kunst te komen kijken en Rosa mocht blijven wie ze was.

Deze columnwedstrijd is uitgeschreven n.a.v. De Spaarnelezing, met als onderwerp DE ANDER. Die avond zullen spreken prof. Mariska Kret en prof. Jan Willem Duyvendak.

De winnaar van de columnwedstrijd is vandaag, 11-11-2024 bekend gemaakt. Het is de column De ANDER, geschreven door Fabian van Hal. Zijn column zal in het Haarlemsch Dagblad verschijnen zaterdag, 16-11-2024.

Reunie Utrechts Stedelijk Gymnasium. 30 november 14.00 uur. IBB laan 7, Utrecht.

WIE KOMT ER NAAR DE REUNIE 30 NOVEMBER?

Utrechts Stedelijk Gymnasium. Homeruslaan Utrecht

17 mei 2024 ontvingen de leden van het Hieronymusfonds (Oud-leerlingenfonds van het USG) deze eerste aankondiging van de reunie voor oud-leerlingen van deze school, ter viering van haar 550-jarig bestaan.

Beste oud-leerlingen van het Utrechtse Stedelijk Gymnasium,

We zijn verheugd om jullie uit te nodigen voor de reünie ter ere van het 550-jarig lustrum van het USG, dat zal plaatsvinden op zaterdag 30 november 2024. Deze bijzondere gelegenheid biedt een mooie kans om herinneringen op te halen, bekenden weer te ontmoeten en aanwezig te zijn bij deze speciale mijlpaal van het USG.  Daarnaast bestaat ook het Hieronymusfonds dit jaar 100 jaar. Ook dat is iets wat we met alle leden van het Hieronymusfonds willen vieren.

Mooie oude foto (jaren vijftig?) van de school aan de Homeruslaan

Als oud-leerlingen hebben jullie een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van onze school, en we kijken ernaar uit om jullie allemaal weer te verwelkomen op de plek waar jullie ooit hebben gestudeerd, gelachen en geleerd. Of je nu kort geleden eindexamen hebt gedaan of al vele jaren geleden de schoolbanken hebt verlaten, deze reünie is voor iedereen die op het USG heeft gezeten en deze dag met ons wil vieren.

Ingang tot het tegenwoordige schoolgebouw aan de Ina Boudier Bakkerlaan nr.7 Utrecht

Tijdens de reünie zullen er, naast de borrel, een aantal activiteiten en evenementen plaatsvinden zoals rondleidingen door de school en boeiende lessen met voormalige docenten.

Dus zet 30 november 2024 in je agenda en houd je email in de gaten voor het definitieve programma.

Aangezien veel oud leerlingen of geen lid zijn van het Hieronymusfonds of wij geen correspondentie gegevens van hen hebben en wij graag zouden zien dat er veel mensen naar deze speciale reünie komen het verzoek om deze mail door te sturen naar oud-klasgenoten om ook hun te laten weten wanneer het lustrum dit jaar is.

Mochten jullie vragen hebben u kunt ons bereiken via email op: secretaris@hieronymusfonds.nl of penningmeester@hieronymusfonds.nl,   

Met vriendelijke groeten,
Het bestuur van het Hieronymusfonds

Laurierbladeren en de loofhut

Dit jaar 2024, van 16 tot 23 oktober vieren  Joden het Loofhuttenfeest of Soekot. Met Soekot wordt herdacht dat het Joodse volk 40 jaar door de woestijn moest zwerven. Zij leefden toen in hutten (soeka).

Soekot 21 oktober 2024. Dak van laurierbladeren. Foto Carla Oldenburger

Ter herinnering aan deze tijd wordt door de Joden elk jaar een hut in of bij hun huis nagebouwd. Het dak van de hut moet van takken en gebladerte van bomen zijn gemaakt en dit dak moet een voldoende grote open ruimte bevatten dat men daar doorheen de sterren kan zien. De loofhut wordt verder versierd met vruchten en groenten. Veel gasten worden uitgenodigd om dit feest samen te vieren.

Bernard Picart. Soeka bij  Sefardische Joden. 1724

Soekot wordt ook wel gezien als een soort oogstfeest, als afsluiting van de jaarlijkse oogst die is binnengehaald. Toen de Joodse Tempel nog bestond vierde men dit feest ook door aan God dankoffers voor de laatst binnengebrachte oogst te brengen. Meestal wordt dit oogstfeest even eerder gevierd, namelijk op 29 september.

Dit jaar is het groene dak gemaakt van verse laurierbladeren  uit eigen tuin. De laurier is bladhoudend en omdat de boom deze zomer niet gesnoeid was, bladeren en takken genoeg. Als je dan bedenkt dat de laurier oorspronkelijk in het oostelijk Middellandse Zeegebied groeit en in deze tijd wordt geoogst, is het heel begrijpelijk dat Soekot ook een oogstfeest is. De sterren konden we helaas niet waarnemen vanuit dzee locatie.

Soekot 2024. Foto Carla Oldenburger. Foto Carla Oldenburger

Soekot en vruchtenmaaltijd: laurier, limoen, champignons (Potobello) appel, aardappel. Foto Carla Oldenburger

Verse wolvensporen gesignaleerd in Rhenen, op de Laarschenberg (noordelijk deel Grebbeberg)

 

Rhenen, Bos Laarschenberg. Wolvenspoor 3 oktober 2024.                            Foto B. Dulon Barre

Het was al wel bekend dat er sinds 2023 wolven rondlopen op de Utrechtse Heuvelrug. Maar nu kwam mijn buurman gisteren (3 oktober 2024) met foto’s die hij genomen had van verse wolvensporen in ‘ons’ bos op de Grebbeberg (deel Laarschenberg). 

Mijn volwassen kleindochter reageerde: “Wow wat gaaf! misschien hebben ze even gedag gezegd tegen hun soortgenoten in de dierentuin????”

Rhenen, Laarschenberg. Zicht richting Veenendaal. Foto Carla Oldenburger

En dat zou je inderdaad meteen denken want het bos hier grenst aan het Berenbos van het Ouwehands Dierenpark en daar leven naast beren ook wolven. Zouden ze gelokt kunnen zijn door het huilen van die wolven?

Rhenen Laarschenberg, Levendaalseweg. Foto Carla Oldenburger

Hoe je ook over wilde wolven denkt, laat ze met rust en wees voorzichtig. Niet er achter aan rennen maar afstand houden, niet voeren, wel is hard praten en wat zwaaien met je armen toegestaan om ze een beetje bang te maken, zodat ze uit zichzelf zich terugtrekken. Ga er dus niet op af, maar trek je langzaam terug, en wees je ervan bewust dat je een bijzonder schepsel van de natuur hebt gezien.

BINNENSTAD & BUITENLEVEN 400 BERICHTEN

Niet te geloven. Dit is in de daktuin op het schoolgebouw van Aeres University. Zomer 2024. Ontwerp KGG Veenendaal.

Dit Bericht is het 400-ste Bericht op deze website sinds Bericht 1 (november 2016).

Een verbluffend aantal Berichten. Gelukkig dus maar dat de Berichtenpagina een zoeksleutel bevat en dat je in de linker zij-kolom ook op Categorie kunt zoeken.

Het is niet de bedoeling deze stroom van wetenswaardigheden te stoppen of in te dammen. Onderwerpen zijn Nieuwtjes, Antwoorden op vragen, Beschrijvingen, Natuur, Mens en Cultuur, alles wat ons interesseert. Onbegrensde mogelijkheden.

Armando. Zaun, omheining. 2007. Art Collection Den Haag. Hier als symbool bedoeld voor de onbegrensde mogelijkheden van de Berichten

Column wedstrijd, wie doet er mee?

Haarlems Dagblad, Teylers Museum en de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) organiseren een columnwedstrijd naar aanleiding van de Spaarnelezing op 14 november. Het onderwerp: De Ander. Sluitingsdatum 13 oktober as. Uitreiking tijdens de Spaarnelezing 14 november as.
Zie verder https://lnkd.in/exkc2qTm
Ik heb vandaag een stukje ingeleverd, gedachtig aan de Kronkels van Carmiggelt die ik vroeger heel graag las. De Column van de winnaar wordt geplaatst in het Haarlems Dagblad. Wie doet er mee? Ik kwam in mijn studententijd (1960-1968) best vroeg in contact met het Teylers Museum. Mijn hoogleraar Biohistorie, Frans Verdoorn, was zelf dol op het museum en had daar ook zekere connecties opgebouwd. Zelf beschikte hij over een van de uitgaven van de Metamorphosis van Maria Sibylla Meria en ook over de vogelboeken van Sepp en Audubon. Daar hadden we dus al kennis meegemaakt tijdens een van de eerste borrels, die ik bij hem thuis mocht meemaken. Maar hij wilde ons ook andere schatten laten zien waarover hij college (Biohistorie) gaf. Sindsdien draag ik dit fantastische Museum een warm hart toe.  Later ben ik natuurlijk donateur geworden en heb ik als conservator van Speciale Collecties WUR boeken voor tentoonstellingen uitgeleend van WUR aan Teylers.

Als ik dus zo’n oproep lees van het Teylers Museum samen met KHMW en het Haarlems Dagblad, dan moet ik wel meedoen.                       En voor degenen die er over nadenken, het is echt niet heel veel werk, tenslotte worden er maar 200-350 woorden gevraagd, dat is te overzien.

Enorm groot eikapsel van een Blonde Rog gevonden door kleindochter Lune

juli 2024, strand Schiermonnikoog.

Zie website www.schelpenmuseum.nl, onder knop ACTUEEL

Eikapsel van Blonde Rog gevonden op Schiermonnikoog door Lune. Juli 2024. Foto Thijs de Boer

Foto en tekst overgenomen van website Schelpenmuseum Paal 14, Schiermonnikoog:

Blonde rog
Raja brachyura (Lafont, 1873)
Lune Moonen uit Nijmegen trof op 4 juli dit enorm grote eikapsel. Het is het eikapsel van een blonde rog. Deze rog kan meer dan een meter lang worden en komt voor in de Atlantische Oceaan, Noordzee en Middellandse Zee.
Eikapsels van deze soort zijn zeldzaam aan onze stranden.

Kasteel Merckenburgh te Heukelum

Ons jonge gezin woonde van 1970 tot 1973 in het destijds Hollandse middeleeuwse stadje Heukelum (ommuring ca. 1230; stadsrechten ca. 1390), midden in het centrum, tegenover de muziektent, en ook 100 m. verwijderd van de Linge. Het was ons eerste huis(je). Jaren achtereen had de plaatselijke veldwachter, in die tijd ook nog wel koddebeier genoemd, in het huis gewoond. Ook stond het huis bekend vanwege het  bijbehorende ‘Weeghuisje’,   jammergenoeg was de weegbrug toen al verdwenen. We waren de trotse bezitters van twee panden dus, met twee huisnummers, en tussenin een piepklein tuintje.

Omdat de tuin zo klein was en de Linge dichtbij, hadden we een roeibootje op de Linge liggen, waarmee we de Linge konden bevaren. En zo kwam het dat we al heel snel Kasteel Heukelum (officieel Kasteel Merckenburgh, gebouwd door de Heren van Arkel rond 1286)) ontdekten vanaf het water en vanaf de Lingedijk die de verbinding vormde tussen de stad en het kasteel.

Kasteel Heukelom. J. Schijnvoet Fecit (ca. 1711) naar R. Roghman. Noorden boven. Part. Coll.

Op bovenstaande prent uit 1711 (Jacobus Schijnvoet F. 1685-1733, de zoon van de meer bekende Simon Schijnvoet) zien we links van het kasteel een muur en een toegangspoort, die aan het begin van de toegangslaan stond. Tussen het kasteel en het water (de slotgracht?) is een bosaanplant te zien en vóór de knotwilgen (ten zuiden van deze gracht) loopt (nog steeds) de Heidensweg tussen Heukelum en Asperen.

Op de 19de eeuwse Topografische Kaart van Nederland (deze versie is vanaf 1872) is de verbinding tussen stad en kasteel heel duidelijk, recht toe recht aan. We zien tussen de stad Heukelum en het kasteel een stippellijn, dat is een deel van de (Zuider)Lingedijk. Aan de westkant gaat deze dijk over in de Voorstraat (verderop Torenstraat), en aan de oostkant gaat de dijk met een klein knikje over in de toegangslaan tot het kasteel, terwijl de Lingedijk zelf eigenlijk iets noordwaarts afbuigt om de Lingeloop te volgen. De Heidensweg is ook duidelijk op de kaart waarneembaar ten oosten van de stad. Deze vormt de verbinding met de nabijgelegen stad Asperen. Het kasteel ligt binnen een duidelijk aangegeven slotgracht en buiten deze gracht, aan het eind van de toegangslaan, zijn twee bouwhuizen te zien. In het bos ligt een vijver.

Stad Heukelum en Kasteel Heukelum, daartussen deel van (Zuider)Lingedijk en toegangslaan tot Kasteel. Noorden boven

In de jaren dat wij in Heukelum woonden, was Rudolph Alexander baron van Heeckeren van Brandsenburg, heer van Heukelum (1909-1980) de enige en illustere bewoner. Hij was een paardenman, zijn contacten met het dorp gingen niet verder dan de bakker en de slager. Als je zo gelukkig was om eens binnen te mogen komen kijken, gaf hij zelf een rondleiding en gidste hij je langs verschillende ‘Rembrandts’ en allerlei geschenken die hij naar zijn zeggen o.a. van Churchill had gekregen. Hij was een (oorlogs)verhalen-verteller, een markante persoonlijkheid die in de stad Heukelum niet gauw vergeten zal worden.

De kolom ter herinnering aan de slag bij Waterloo in het Amerongse Bos

Kolom in het Amerongse Bos, ter ere van Kroonprins Willem II en ter herinnering aan de slag bij Waterloo. Gemeentelijk Monument. Foto Carla Oldenburger

Op weg naar het Berghuis in het Amerongse Bos kom je langs een ‘zuil’ of ‘kolom’ met een bijzondere geschiedenis. Eens was deze kolom te vinden op de hoogste plaats van de Amerongse Berg, midden in het Amerongse Bos, met een vrij uitzicht op het dorp Amerongen. Nu (sinds 1963) staat hij ten zuiden van het huis dat vroeger bekend stond als Berghuis (pannekoekenhuis met speeltuin) en nu de deftige titel ‘Mas Montagne’ (zuid-frans voor huis in de bergen) heeft (restaurant).

Berghuis in het Amerongse Bos. Prentbriefkaart. Tegenwoordig heeft het huis de naam ‘Mas Montagne’

Deze kolom werd opgericht door gravin Anna Elisabeth Christina (Annabetje) van Tuyl van Serooskerke (1745-1819), douarière van Frederik Christiaan Reinhardt, Rijksgraaf van Reede, vijfde graaf van Athlone (1743-1808). Zij was een bewonderaarster van het Huis van Oranje en dus ook van de held van Waterloo, Kroonprins Willem van Oranje, vanaf 1840 Koning Willem II der Nederlanden. Na de overwinning op Napoleon Bonaparte liet gravin Anna Elisabeth een gedenkzuil oprichten ter meerdere glorie van kroonprins Willem II in het Amerongse Bos. De schilder Jan van Ravenswaay (1789-1869) heeft hier een tekening van gemaakt die zich in Teylers Museum bevindt.

Tekst: Deze colom is opgericht door Gravinne Douarière van Athlone ter gedachtenis van de overwinning Behaald over Bonaparte en de Fransche Armée door Den Kroonprins van Oranje en de gecombineerde Arméen onder bevel van den hartogvan Wellington & prins Blücher te Quatre Bras en in de velden van Waterloo den 18 juni 1815. Foto Carla Oldenburger

In 1844 werden de kastelen Amerongen en Zuylestein door de twee dochters van de vijfde graaf van Athlone geërfd. Zij waren even Oranjegezind als hun moeder en lieten de kolom en het hekwerk dat er omheen stond in 1846 restaureren. (Zie gedenkplaat hieronder).

Tekst: Deze colom is hernieuwd ter vereering van onze dierbare moeder A.E.C.gravinne douarière van Athlone door hare laatst overgeblevene kinderen M.W. & C.R. Gravinne van Reede Ginkel. Amerongen 1846 Foto Carla Oldenburger

In 1879  erfde graaf G.J.G.C. van Aldenburg Bentick (1857-1940) Kasteel Amerongen en de bijbehorende bezittingen van zijn tante Elisabeth Mary Rijksgravin van Reede; later werd Kasteel Zuylestein ook nog bij zijn bezittingen gevoegd. Onder zijn beheer is de kolom altijd op zijn plaats blijven staan, maar in de crisistijd (jaren dertig) werd een groot deel van de bossen aan een beleggingsmaatschappij verkocht. De kolom werd toen afgebroken en samen met de gedenkplaten begraven. Het zelfde lot trof het theehuisje en de koepel, maar hiervan zijn tot heden geen sporen teruggevonden.

Na het overlijden van graaf van Aldenburg Bentinck ontfermde zijn dochter Elisabeth Mary zich over de verloren gewaande kolom. Er waren in Amerongen kennelijk toch wel mensen die wisten waar deze begraven lag, want na de Tweede Wereldoorlog werden de kolom en de gedenkplaten gevonden, weer opgegraven en voorlopig opgeslagen op Kasteel Amerongen waar Elisabeth Bentinck woonde met haar man Sigurd von Ilsemann, de vleugeladjudant van de Duitse Keizer Wilhelm II. In  1962 werd burgemeester Jhr. Oscar R. van den Bosch tot burgemeester van Amerongen benoemd en ook hij trok zich het lot van de kolom aan.

Tekst: In dit herdenkings jaar is door samenwerking der inwoners van Amerongen deze kolom heropgericht en door de Erven Graaf G.J.G.C. van Aldenburg Bentinck aan de gemeente overgedragen 3 augustus 1963. Foto Carla Oldenburger

Het gevolg was dat de inwoners van Amerongen in 1963 een actie op touw hebben gezet om geld te verzamelen voor het opnieuw oprichten van de kolom. Men koos voor een andere plaats, langs de weg naar het voormalige Berghuis en met veel ruimte en zicht rondom. Er is zelfs een bankje naast de kolom geplaatst om even uit te rusten en te genieten van de kolom en het landschap.

De kolom in het Amerongse Bos is een gemeentelijk Monument en 5 jaar ouder dan de Naald van Waterloo bij Soestdijk, die tot rijksmonument is aangewezen. Verdient de Amerongse kolom dan ook niet een rijksmonumenten-status?

De Naald van Waterloo in Baarn/Soestijk heeft eenzelfde geschiedenis, het is een eerbetoon aan bevelhebber Kroonprins Willem II en een herinnering aan de overwinning op Napoleon Bonaparte bij Waterloo (1815). De Baarnse Naald  staat in de zichtlijn van Paleis Soestdijk, precies 1 km. van de trappen van het paleis verwijderd. De kolom is ontworpen door architect Abraham van der Hart en geplaatst in 1820.

De Naald van Waterloo bij Paleis Soestdijk. Opgerocht in 1820. Rijksmonument. Foto Wikipedia
Ik wens allen een mooie en interessante wandeling.